Khi tìm hiểu và khám phá thiên nhiên, chúng ta sẽ biết đến loài cá ăn thịt người piranha. Một loài cá hung dữ, nguy hiểm với những chiếc răng sắc nhọn
Nó là mối đe dọa rất lớn cho con người cũng như các loài sinh vật khác vô tình chạm mặt chúng. Cùng thecolumbiapartnership.org tìm hiểu xem loài cá này đáng sợ như thế nào nhé
Giới thiệu cá ăn thịt người piranha
Cá piranha tên thường gọi là cá cọp hoặc cá răng đao. Là những thành viên thuộc một họ cá lớn với gần 1200 loài tên Characidae (hay Characin).
Họ này gồm những loài rất phổ biến như các loại cá tetra thông thường và cá rìu vạch. Cá piranha thuộc về một phân họ gọi là Serrasalmidae (serra nghĩa là “răng cưa”, salmus nghĩa là “cá hồi”).
Xuất xứ từ miền Tây Nam Brasil – Piranhas, đây là loại cá nước ngọt thuộc họ Hồng Nhung Characidae, có kích thước to lớn.
Một con trưởng thành có kích thước từ 14 đến 26 cm. Tên gọi của nó dựa trên đặc điểm các loài có sống bụng sắc và có răng cưa để rẽ nước tốt hơn (nhờ đó bơi nhanh hơn).
Hiện tại còn rất nhiều tranh cãi trên phương diện phân loại, nên chưa rõ phân họ này có bao nhiêu loài. Được biết, tổng cộng có hơn 40 loài khác nhau (bao gồm cả cá Silver Dollar, Pacu, Whimple Piranha…).
Đặc điểm
Cá răng đao có nhiều loại, mang những điểm khác nhau, các loài thuộc chi Pygocentrus có đầu lồi và hàm dưới giống như chó bulldog. Chúng trông mạnh mẽ và lực lưỡng hơn so với chi Serrasalmus.
Điều này phản ánh chế độ dinh dưỡng của chúng, bên cạnh việc ăn xác thối, tất cả các loài thuộc chi Pygocentrus sẽ trở thành loài săn mồi hung hãn và chủ động săn đuổi con mồi khi cần thiết.
Các loài thuộc chi Serrasalmus có đầu lõm và hàm dưới không mạnh mẽ bằng Pygocentrus.
Do đó chúng không cần hàm dưới cực khoẻ để cắn xé da, thịt và xương, nên một số loài chủ yếu ăn vây và vảy của các loài khác, kể cả trái cây và hạt.
Thực tế cho thấy điều này không hoàn toàn đúng đối với mọi loài thuộc chi này, đối với các loài Serrasalmus rhombeus, manueli, elongatus và một số loài khác.
Chúng thực sự là những loài săn mồi khi chúng trưởng thành và cũng có bộ hàm cực kỳ khoẻ mạnh.
Hầu như các loài thuộc chi Serrasalmus có đầy đủ các đặc điểm đặc trưng không thể nhầm lẫn của loài cá này như răng sắc như dao cạo: răng lớn ở hàm dưới và răng nhỏ ở hàm trên, thân hình tam giác.
Chúng cắn xé con mồi thành từng mảnh thịt, vây hay vảy khi miệng đóng lại, răng ở hai hàm chồng khít giống như một cái bẫy gấu.
Những chiếc răng sắc nhọn và hai hàm chồng khít giống như một cái bẫy gấu.
Hành vi xã hội
Trong tự nhiên, các loài thuộc chi Pygocentrus di chuyển trong các con sông ở Nam Mỹ và tụ tập thành bầy lớn.
Điều này thể hiện một vài đặc điểm của hành vi hoang dã của chúng, tuy không thể mô phỏng trong môi trường nuôi dưỡng nhưng ta nhận thấy chúng vẫn một khi chúng được cung cấp điều kiện sống phù hợp.
Chúng luôn có khả năng gây ra những vết thương nghiêm trọng hay thậm chí giết lẫn nhau là điều thường thấy ở nhóm cá Pygocentrus.
Thậm chí ngay khi mọi thứ đều bình ổn, chúng vẫn luôn sống trong sự sợ hãi và thiếu tin cậy lẫn nhau một cách thường trực.
Việc thiếu cảnh giác sẽ phải trả giá rất đắt nên để sống sót, một cá thể luôn phải nhận biết đâu là vị trí của những con khác, nhận biết tính khí của chúng để xem có thể làm gì kế tiếp.
Chỉ một tích tắc không cẩn trọng có thể trả giá bằng cả mạng sống, hành vi này có thể phần nào giải thích tại sao loài này trong môi trường nuôi dưỡng thì nhút nhát hơn nhiều
Điều này còn nghiêm trọng hơn ngoài tự nhiên, nơi chúng sống là thức ăn của rất nhiều loài săn mồi như báo, cá sấu, cá heo nước ngọt và những loài cá săn mồi kích thước lớn.
Thậm chí, khi lượng thức ăn trở nên khan hiếm và bầy cá bị kẹt trong những vũng nước nhỏ, trong mùa khô hạn, chúng còn ăn thịt lẫn nhau, đặc biệt là giữa cá con.
Giới tính
Theo một số chuyên gia,việc xác định giới tính của cá này hầu như không thể thực hiện được.
Bởi vì không có dấu hiệu khác biệt bề ngoài nào về giới tính, nói cách khác chúng cũng không phải loại lưỡng hình giới tính. Nói chung, để xác định giới tính của chúng cách duy nhất là quan sát chúng khi sinh sản.
Lẽ thông thường, đúng là cá cái trưởng thành có vẻ mập hơn vì phải mang trứng, nhưng cách này không hoàn toàn đáng tin cậy.
Thực tế, cá đực ăn no trông cũng mập như vậy. Được biết, chỉ có loài Catoprion mento (Wimpel Piranha) là cá đực và cá cái được phân biệt rất dễ dàng và là ngoại lệ duy nhất về lưỡng hình giới tính, có lẽ loài Pygopristis denticulata (Five-Cusped Piranha) cũng vậy.
Dù cá đực hay cá cái thì nhìn chúng cũng rất giống nhau – Khó có thể phân biệt bằng hình thức bên ngoài
Sinh sản
Cho đến nay, hầu hết những gì chúng ta biết về hành vi sinh sản của loài này đều được quan sát trong hồ nuôi, và chỉ có một vài loài được cho sinh sản thành công.
Các loài Pygocentrus nattereri và Pygocentrus cariba có thể sinh sản trong môi trường hồ cảnh.
Hơn nữa, vài loài khác đã sinh sản thành công trong các hồ kính công cộng và sở thú như Serrasalmus rhombeus.
Mặc dù sự ghép cặp và sinh sản ở chi Serrasalmus có thể khác, nhưng cũng có thể áp dụng cho những loài khác cùng chi, và có lẽ cho cả những chi khác. Đa phần chúng đều sống đơn độc và rất hung dữ.
Người ta đoán rằng các loài thuộc chi Serrasalmus làm giảm mức độ hung dữ bằng cách tiết ra một loại hormone để hấp dẫn những cá thể thành thục đến sinh sản.
Những mô tả này dựa trên quan sát về sự sinh sản của loài Pygocentrus nattereri, loài được nuôi phổ biến nhất trong hồ cảnh.
Trước tiên, hồ phải thật yên tĩnh, cá phải thích nghi với nhau (nghĩa là bầy cá phải được nuôi chung từ lâu và phát triển các mối quan hệ xã hội).
Ngoài ra, chất lượng nước phải đảm bảo (không có amoniac và nitrat, độ pH phù hợp và nhiệt độ khoảng 28 độ C).
Kích thích sinh sản
Việc kích thích sinh sản trong mọi trường hợp là cần thiết và hồ phải đủ rộng để cá có khả năng bắt cặp và xây dựng lãnh thổ riêng mà không bị tác động quá nhiều. Điều cuối cùng nhưng rất cần thiết là sự may mắn…
Cặp cá chiếm một lãnh thổ riêng và đuổi tất cả cá khác đi khi chúng sẵn sàng đẻ trứng. Lúc đó, hành vi chúng trở nên rất hung dữ và màu cá trở nên sẫm lại.
Trong lãnh thổ của mình, bằng cách quẫy lắc đuôi đẩy rác ra xa tổ, chúng dọn sạch cây thuỷ sinh và đá, cặp cá xây tổ dưới đáy,… Sau đó, cá đực kè cá cái vào phía trên tổ. Cá cái sẽ đẻ trứng ở đó và cá đực nhanh chóng thụ tinh cho trứng.
Sau khi sinh sản, cá đực đuổi tất cả cá khác tiến lại gần và làm nhiệm vụ canh tổ. Đôi khi cá cái bỏ đi nhưng cũng đôi khi nó ở lại giúp canh tổ. Noãn hoàng cung cấp dinh dưỡng cho cá trong vài ngày đầu tiên, trứng thụ tinh có màu vàng sẽ nở sau 2-3 ngày.
Tốt nhất nên vớt cá con ra và đem nuôi trong hồ riêng sau vài ngày chúng bắt đầu bơi lội tự do. Hãy hết sức cẩn thận khi hút cá bột vào giai đoạn này, vì cá bố mẹ vẫn bảo vệ bầy con rất dữ dội.
Nếp sống và gia đình
Loài này chỉ sống riêng lẻ, hầu như chúng không chấp nhận cá khác sống cùng hồ, chúng rất hung dữ và bảo vệ lãnh thổ.
Vì chưa được nghiên cứu đầy đủ, nên đa phần hành vi ngoài tự nhiên của chúng chưa được biết đến.
Việc ăn thịt diễn ra rất phổ biến ở loài này và cá con còn có nhiều kẻ thù hơn, nên cá con của rất nhiều loài thuộc chi Serrasalmus trông rất khác với cha mẹ của chúng.
Nhiều cá con trông giống như cá Pygocentrus trưởng thành (đặc biệt là màu đỏ ở phần bụng như các loài Serrasalmus medinai và Serrasalmus sanchezi) và sống lẫn vào đàn của chúng. Đây được gọi là sự giả trang.
Việc sống thành bầy lớn đem lại nguồn thức ăn ổn định cho những con cá non đang phát triển cũng như giúp chúng chống chọi với các loài săn mồi tốt hơn. Khi đã lớn, chúng thường rời bầy và bắt đầu đi săn một mình.
Một con cá piranha đang học cách đi săn mồi một mình
Thức ăn
Cá là nguồn thức ăn chính của các loài Pygocentrus, chúng săn mồi bằng cách săn đuổi hay rình mồi.
Bên cạnh cá, nói chung là bất cứ thứ gì lôi cuốn sự chú ý của bầy cá đói khát, chúng còn ăn cả côn trùng, động vật giáp xác, chim con rơi xuống nước và đôi khi cả động vật có vú, bò sát và lưỡng cư. Những loài mà không kịp thoát ra khỏi nước đều có thể là thức ăn của nó.
Bằng cách nào đó, chúng biết được khi nào chim con bắt đầu nở, nên chúng thường nằm bất động dưới những cây có chim đang làm tổ. Chúng kiên nhẫn đợi những chú chim con rơi xuống thế là có mồi ăn.
Thậm chí còn ăn cả trái cây, vỏ và hạt khi mà mồi động vật trở nên hiếm hoi. Điều này cho thấy chúng biết cách thích nghi với mọi hoàn cảnh trong môi trường sống của mình.
Loài này bị hấp dẫn bởi cử động đạp nước hay di chuyển của thú bị bệnh, hầu hết những con thú lớn bị cá tấn công đều đã suy yếu, bệnh tật hay bị thương.
Và có lẽ cả trong mùa sinh sản, khi mà mức độ hung dữ đạt đến đỉnh điểm, việc cá ăn thịt lẫn nhau trong thời gian này là điều bình thường.
Những con khác sẽ tham gia rất nhanh một khi chúng bắt đầu tấn công con mồi, chúng lao vào nơi phát ra chuyển động của nạn nhân, máu, tiếng động và sự hỗn loạn gây ra bởi những con vật điên cuồng đang ăn mồi khác.
Kết
Piranha từ lâu đã được biết đến như loài ăn thịt ghê rợn nhất. Hầu hết các loài sống cùng nó đều chỉ được thời gian rồi cũng tìm nơi trú ẩn.
Dù sống bầy đàn hay riêng rẽ, chúng đều có thể ăn thịt lẫn nhau. Nếu muốn nuôi chúng trong môi trường nhân tạo, bạn phải lưu ý kỹ các điều nên tránh về chúng để không phải gặp nguy hiểm về sau.
Cùng với môi trường sống của cá Piranha, thì còn có 1 loài vật nguy hiểm không kém. Chính loài này gây nên bao nỗi ám ảnh cho con người từ xưa đến nay. Cùng tìm hiểu những điều thú vị về loài cá sấu – sinh vật tồ tại từ thời tiền sử này nhé